नमस्कार मित्रांनो ह्या पोस्ट मध्ये आपण गणेश उत्सव निबंध मराठी म्हणजेच ganesh utsav essay in marathi बद्दल चर्चा करणार आहोत . ganesh utsav marathi nibandh म्हणजेच ganesh chaturthi essay in marathi हा निबंध आपण १०० , ३०० आणि ५०० शब्दात जाणून घेणार आहोत . तर चला सुरु करूया …
गणेश उत्सव निबंध मराठी | Ganesh Utsav Marathi Nibandh | Ganesh Chaturthi Essay In Marathi in 100 , 300 and 500 words
गणेश उत्सव निबंध मराठी 100 शब्दात | ganesh utsav essay in marathi in 100 words
गणेशोत्सव हा हिंदू धर्मीयांचा एक महत्त्वपूर्ण उत्सव आहे . हा उत्सव पूर्ण भारतात भक्तिभावाने साजरा केला जातो . गणरायाचे आगमन भाद्रपद शुध्द चतुर्थीस होते . सर्व घरांमध्ये व सार्वजनिक मंडळांमध्ये श्री गणेश मूर्तीची स्थापना केली जाते . गणपतीला दुर्वा व लाल फुले अर्पण केली जातात . मोदक , पुरणपोळी , लाडू तयार करून गणपती बाप्पाला नैवेद्य दाखवले जातात . पण नंतर प्रसाद वाटला जातो .
गणरायाचे भक्त मोठ्या उत्साहाने गणेश मूर्तीची पूजा व आरती करतात . पूर्वी हा उत्सव घरगुती स्वरूपात साजरा केला जायचा . परंतु 1893 साली लोकांमध्ये एकी यावी म्हणून लोकमान्य टिळकांनी हा सण सार्वजनिक स्वरूपात साजरा करण्याची पद्धत चालू केली . दहा दिवस हा सण आनंदाने साजरा केला जातो .
गणेश उत्सव निबंध मराठी 300 शब्दात | ganesh utsav essay in marathi in 300 words
आपल्या भारत देशात अनेक सण मोठ्या उत्साहाने साजरे केले जातात . जसे गुढीपाडवा, दिवाळी, दसरा ,नागपंचमी, मकरसंक्रात ,गणेश उत्सव, होळी इत्यादी . या सर्व सणांमध्ये मला गणेशोत्सव हा सण खूप खूप आवडतो . गणेशाला अनेक नावे आहेत . कोणत्याही शुभकार्याची सुरुवात गणेश पूजनाने होते .. अशा या गणेशाच्या सण अर्थात गणेश उत्सव होय . गणेश उत्सव हा अत्यंत लोकप्रिय सण आहे . हा सण भाद्रपद महिन्यात येतो. भाद्रपद महिन्यातील गणेश चतुर्थीस लोक मोठ्या भक्तिभावाने गणेशाची मूर्ती घरी आणतात .
आकर्षक सजावट आरास केलेल्या ठिकाणी गणेश मुर्ती स्थान दिले जाते . लोक दररोज सकाळ-संध्याकाळ गणेशाची आनंदाने आरती करतात . हा सण लहानपणापासून थोरांपर्यंत या सर्वांना खूप आवडतो . गणेशाला गोड गोड नैवद्य दाखवला जातो. उदाहरणार्थ मोदक, खीर ,पुरणपोळी ,लाडू इत्यादी . असा हा सण किमान दीड ते कमाल 11 दिवसांपर्यंत साजरा केला जातो . गणेशोत्सव घरी तसेच सार्वजनिक ठिकाणी आनंदाने साजरा केला जातो. व अनंत चतुर्थीच्या दिवशी गणेश मूर्तीचे विसर्जन तलाव, नदी किंवा समुद्रात केले जाते .
गणपती बाप्पा मोरया पुढच्या वर्षी लवकर या असं म्हणत सारे जण आपल्या लाडक्या बाप्पाला निरोप देतात . सार्वजनिक गणेशोत्सव ची प्रथम सुरूवात लोकमान्य टिळकांनी केली . या निमित्ताने सर्व लोक एकत्र येतील व विचारांची देवाणघेवाण होईल. हा उद्देश टिळकांचा होता. स्वातंत्र्यपूर्व काळात सुरू केलेल्या या उत्सवाचे स्वरूप आता विस्तारले आहे. अनेक सार्वजनिक मंडळे या काळात सामाजिक, ऐतिहासिक ,तसेच पौराणिक सुंदर देखावे या काळात करतात . भारतात वेगवेगळे स्पर्धांचे आयोजन सार्वजनिक मंडळे करतात .
यामुळे सर्वत्र आनंदी उत्साही वातावरण दिसून येते. पूर्वी शाडूच्या मातीपासून गणपतीच्या मूर्ती बनवल्या जात असत . पण आजच्या काळात प्लास्टर ऑफ पॅरिसच्या मूर्ती बनवल्या जातात पण या मूर्ती पाण्यात विरघळत नसल्यामुळे पाणी प्रदूषित होते. त्यामुळे आपण पर्यावरणपूरक गणेशउत्सव साजरा करण्यावर भर दिला पाहिजे . आपण सगळयांनी प्रदूषण मुक्त व पर्यावरण पूरक उत्सव साजरे केले पाहिजेत . गणपती विसर्जनात म्हणेजच मिरवणुकीत पारंपरिक वाद्यांचा उपयोग करायाला हवा. समाजाला चांगला मार्ग दाखवण्याचे काम गणेश मित्र मंडळांनी करायाला हवे .
यासाठी प्रत्येक माणसाने ठरवावे कि आपण उत्सव साजरे करत आहोत त्याने पर्यावरणाला काही हि हानी होता काम नये . व त्यासाठी प्रत्येकाने झटायला हवे. व ह्याने गणेश उत्सवाचे महत्व नक्कीच वाढेल . असा हा गणेशोत्सव मला खूप खूप आवडतो .
- Read Also – Nadiche Atmavrutta Essay In Marath
Essay 1 – गणेश उत्सव निबंध मराठी 500 शब्दात | ganesh utsav essay in marathi in 500 words
गणेशोत्सव हा महाराष्ट्रातील अत्यंत लोकप्रिय उत्सव आहे. हिंदू धर्मीयांचा गणेश उत्सव आवडता सण आहे . हिंदू धर्मीयांचे आराध्य दैवत असलेल्या गणरायाचा उत्सव म्हणजे गणेशोत्सव . गणेशोत्सव हा हिंदू धर्मीयांचा एक सार्वजनिक सण आहे. हिंदू धर्मात गणपतीला फार महत्त्वाचे स्थान आहे. सर्व शुभकार्यात सर्व प्रथम गणपतीचे पूजन केले जाते . शिवपार्वतीचा पुत्र गणपतीला विद्येचे दैवत मानले जाते . गणरायाचे आगमन भाद्रपद शुध्द चतुर्थीस म्हणजेच इंग्रजी कालगणनेप्रमाणे ऑगस्ट-सप्टेंबर या काळात होते व दहा दिवस मोठ्या उत्साहाने हा सण साजरा केला जातो . घराघरात गणपतीचे लहान मूर्ती आणली जाते आणि अकरा दिवस मोठ्या भक्तिभावाने तिची पूजा केली जाते .
गणपती बाप्पांच्या स्वागतासाठी घरोघरी सार्वजनिक मंडळांमध्ये मंडप मखर पताका याची तयारी केली जाते . घरातील लहान थोर अगदी उत्साहाने ढोल ताशाच्या गजरात गणेशाला घरी आणतात . गणपती बाप्पा मोरया मंगलमूर्ती मोरया असे म्हणत सर्व लोक लहान मुले गणपती चा जयघोष करतात . गणेशाला दूर्वा जास्वंदीचे फूल केवडा लाल फुले वाहून गणपतीची पूजा करतात . व आरती केली जाते. तसेच मोदक ,खीर ,लाडू इत्यादी पक्वान्नांचा नैवेद्य दाखवून आरती करतात. व सर्वांना मोदकांचा प्रसाद दिला जातो. घराघरांमध्ये गणपतीची सुंदर आरास केली जाते.
त्याचबरोबर सार्वजनिक मंडळे ही आकर्षक देखावे करतात व भारतात गणपती बसल्यानंतर पाच दिवसांनी गौरीचे आगमन होते . गौरीच्या दिवशी दिवशी सर्व स्त्रिया हळदी कुंकू चा कार्यक्रम करतात . गणेशोत्सवाच्या अकरा दिवसांमध्ये मंडळा अंतर्गत विविध कार्यक्रमांचे आयोजन केले जाते . ऐतिहासिक, पौराणिक ,सामाजिक पोवाडे ,लोकगीते असे विविध दिवसात सर्वत्र उत्साहाचे वातावरण असते. काही लोक दीड दिवसांनी काही पाच, सात किंवा अकराव्या दिवशी गणपतीचे विसर्जन केले जाते . अनंत चतुर्थी हा गणपती विसर्जनाचा शेवटचा दिवस असतो .
या दिवशी सार्वजनिक गणपतींचे विसर्जन मिरवणूक काढून वाजत-गाजत केले जाते.अनंत चतुर्थीला गणपती बाप्पा मोरया पुढच्या वर्षी लवकर या अशा गजरात गणपती बाप्पाचे भावुकपणे विसर्जन होते . लोकमान्य टिळकांनी पुण्यात सुरू केलेला हा गणेशोत्सव भारत देशात ,देशा बाहेर कोणती जात, पंथ, धर्म न मानता साजरा केला जातो. 1892 झाली लोकमान्य बाळ गंगाधर टिळक यांनी हा उत्सव सार्वजनिक स्वरूपात साजरा करायला सुरुवात केली. लोकांनी एकत्र यावे आणि एकोपा आणि आनंदाने हा सण साजरा करावा हा त्यामागचा हेतू होता .
भारतीय समाजामध्ये एकी असावी ह्या उद्देशाने टिळकांनी ह्या उत्सवाला सार्वजनिक स्वरूप दिले . लोकमान्य टिळकांनी जनजागृतीसाठी सुरू केलेल्या गणेशोत्सवातून समाजप्रबोधन व्हावे हाही उद्देश होता . त्या अनुषंगाने कलाकारांच्या कलागुणांना वाव देऊन सर्वसामान्यांच्या ज्ञानात भर पडेल असे उपक्रम व्याख्यानमाला आयोजित केल्या जात असत . आजही ही प्रथा चालू ठेवणारी काही गणेशोत्सव मंडळे आहेत . परंतु त्या मध्ये वाढ व्हावी. वकृत्व स्पर्धा ,गायन स्पर्धा , क्रीडा स्पर्धा ,लेखक ,साहित्य, कवी ,नाटककार यांच्या भाषण कलागुणांचे मार्गदर्शन असे कार्यक्रम या काळात सादर व्हावे.
यातून नवीन पिढीला नक्कीच योग्य दिशा मिळेल. गणेशोत्सवातील देखाव्यांवर कमीत कमी खर्च करून ते सामाजिक जाणीव जागृती या विषयांवर प्रकाश टाकणारे विविध उपक्रम गणेश मंडळांनी राबवावेत . लोकमान्य टिळकांनी उदात्त हेतूने सुरू केलेल्या या उत्सवाचे महत्त्व प्रत्येकाने जाणले पाहिजे. विविध प्रकारच्या जाहिरातबाजी व पोस्टरबाजी वर बंदी आणायला हवी . शिस्तबद्ध वातावरणात विसर्जन मिरवणूक झाली पाहिजे. मूर्तीचे रंग पाण्यात मिसळल्यामुळे पाणी प्रदूषित होते तसेच शाडूच्या मूर्ती वापरण्यासाठी आपण प्रोत्साहन दिले पाहिजे .
आणि आपण प्रदूषण मुक्त पर्यावरण आदी उत्सव साजरे केले पाहिजेत. विसर्जनाच्या मिरवणुकीत पारंपरिक वाद्यांचा वापर करावा . समाजाला योग्य दिशा देण्याचे काम गणेश मंडळांनी करावे यासाठी समाजातील प्रत्येक घटकाने झटावे. पर्यावरणपूरक गणेश उत्सव साजरा केला गेला तर नक्कीच गणेशोत्सवाचे महत्त्व आणखी वाढेल .
Essay 2 – गणेश उत्सव निबंध मराठी 500 शब्दात | ganesh utsav essay in marathi in 500 words
परिचय
गणेश चतुर्थी हा संपूर्ण भारतात, मध्य प्रदेश, गोवा, गुजरात, तामिळनाडू, कर्नाटक आणि पश्चिम बंगालसह राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये आणि विशेषतः महाराष्ट्रात साजरा केला जाणारा लोकप्रिय हिंदू सण आहे. मुंबई शहरातील गणेश चतुर्थी उत्सव हा सर्वात जास्त मागणी असलेला कार्यक्रम आहे आणि मुद्रित आणि इलेक्ट्रॉनिक माध्यमांनी मोठ्या प्रमाणावर कव्हर केले आहे. मुंबई ही भारताची आर्थिक राजधानी आणि भारतीय चित्रपट उद्योगाचे होम ग्राउंड असल्याने, उत्सव अधिक भव्य आणि भव्य बनवा.
गणेश चतुर्थी कधी साजरी केली जाते?
ऑगस्ट-सप्टेंबर या ग्रेगोरियन कॅलेंडर महिन्यांत गणेश चतुर्थी साजरी केली जाते. पारंपारिक हिंदू दिनदर्शिकेनुसार, गणेश चतुर्थी भाद्रपद महिन्याच्या शुक्ल पक्षाला साजरी केली जाते जो हिंदू कॅलेंडरचा सहावा महिना आहे. भाद्रपद ऑगस्ट-सप्टेंबर या ग्रेगोरियन कॅलेंडर महिन्यांशी संबंधित आहे.
गणेश चतुर्थीचा इतिहास
गणेश चतुर्थीची प्रथा नेमकी केव्हा सुरू झाली हे माहीत नाही; तथापि, 17 व्या शतकाच्या आसपास राहणारे मराठा योद्धा छत्रपती शिवाजी महाराज यांनी याचा मोठ्या प्रमाणात प्रचार केला. गणेश चतुर्थीचा उत्सव 500 वर्षांहून अधिक जुना असल्याच्या दाव्याला ही वस्तुस्थिती पुष्टी देते.
मुघलांविरुद्ध अनेक युद्धे लढल्यानंतर, छत्रपती शिवाजी महाराजांनी गणेश चतुर्थीच्या उत्सवाला मोठ्या प्रमाणात प्रायोजित आणि प्रोत्साहन देण्यास सुरुवात केली. 20 व्या शतकाच्या उत्तरार्धापर्यंत गोष्टी अशाच होत्या, जेव्हा एका प्रख्यात भारतीय नेत्याने आणि स्वातंत्र्यसैनिकाने उत्सवाला पुढे प्रोत्साहन दिले.
1892 मध्ये, भारताच्या वसाहतवादी ब्रिटीश सरकारने “सार्वजनिक असेंब्ली विरोधी कायदा” आणला, ज्याने धार्मिक कारणांसाठी किंवा अन्यथा हिंदू एकत्र येण्यावर बंदी लादली. तेव्हाच प्रख्यात स्वातंत्र्यसैनिक बाळ गंगाधर टिळक, ज्यांना लोकमान्य टिळक म्हणतात, त्यांनी देशभरातील हिंदूंना अन्यायकारक वसाहतवादी कायद्याचा निषेध करण्यासाठी आणि त्यांची एकता व्यक्त करण्यासाठी गणेश चतुर्थी साजरी करण्याचे आवाहन केले.
अशाप्रकारे, तोपर्यंत केवळ महाराष्ट्र प्रदेशातच साजरा होणारा हा सण आता १८०० च्या उत्तरार्धात भारताच्या इतर भागांमध्ये सुरू झाला. तेव्हापासून, हा उत्सव फक्त इतर भागांमध्ये पसरला आहे प्रत्येक उत्तीर्ण वर्षासह अधिक लोकप्रिय होत आहे.
गणेश चतुर्थी का साजरी केली जाते?
हिंदू पौराणिक कथेनुसार गणेश चतुर्थी हा सण भगवान गणेशाच्या पुनर्जन्माचे स्मरण करतो. गणेशाच्या पुनर्जन्म आणि उत्सवाशी संबंधित एक मनोरंजक कथा आहे.
अशी आख्यायिका आहे की, एकदा भगवान गणेश एका महालाच्या आवारात पहारा देत होते ज्यामध्ये त्यांची आई देवी पार्वती स्नान करत होती.
त्याच्या बालपणात गणेश एक आज्ञाधारक मुलगा होता आणि त्याने कधीही आपल्या आईची आज्ञा मोडली नाही; म्हणून, जेव्हा पार्वतीने त्याला आंघोळ पूर्ण होईपर्यंत महालाचे रक्षण करण्याची सूचना केली तेव्हा बाल गणेशाने कोणत्याही घुसखोरांना रोखण्यासाठी ताबडतोब पहारा घेतला.
दरम्यान, पार्वतीला शोधत भगवान शिव तेथे पोहोचले. पार्वती ही शिवाची जोडीदार असल्याने, नंतर गणेशाला त्याला जाण्यास सांगितले. गणेश मात्र आपल्या आईच्या आज्ञेचे पालन करण्यास अविचल होता आणि नरक वाकत होता.
यामुळे भगवान शिव क्रोधित झाले, ज्याने रागाच्या भरात गणेशाचा शिरच्छेद केला. परत आल्यावर आणि तिच्या शिरच्छेद केलेल्या मुलाकडे पाहून, देवी पार्वती क्रोधाने इतकी क्रोधित झाली की तिने माँ कालीचे रूप धारण केले, त्यामुळे जगाच्या अस्तित्वाला धोका निर्माण झाला.
परिस्थितीचे गांभीर्य ओळखून आणि स्वतःच्या कृत्याबद्दल पश्चात्ताप करून, भगवान शिवाने आपल्या अनुयायांना पृथ्वीवर उतरण्याचा आणि त्यांना भेटलेल्या पहिल्या मुलाचे डोके मिळविण्याचा आदेश दिला, ज्याच्या आईने तिला मुलाकडे परत दिले होते. योगायोगाने त्यांना भेटलेले पहिले मूल हत्ती होते आणि त्यांनी सांगितल्याप्रमाणे त्याचे डोके घेतले. शिवाने हत्तीचे डोके गणेशाच्या शरीरावर ठेवले आणि त्याला जिवंत केले, ज्यामुळे पार्वतीचा क्रोध शांत झाला आणि जगाला विनाशापासून वाचवले. अशा प्रकारे, गणेशाचा पुनर्जन्म भारतात गणेश चतुर्थी म्हणून साजरा केला जातो.
गणेश चतुर्थी कशी साजरी केली जाते?
गणेश चतुर्थी भारतातील मध्य आणि दक्षिणेकडील राज्यांमध्ये, विशेषतः महाराष्ट्रात साजरी केली जाते. पूर्वेकडील पश्चिम बंगाल राज्यातही तो उत्साहाने साजरा केला जातो. जरी, गणेश हे उत्तर भारतीय राज्यांमध्ये पूज्य हिंदू देवता असले तरी, गणेश चतुर्थी हा सण उत्तर भारतात फारसा लोकप्रिय नाही.
हा सण खाजगी आणि सार्वजनिक दोन्ही प्रकारे 11 दिवस साजरा केला जातो. लोक त्यांच्या घरात मातीच्या गणेश मूर्ती बसवतात आणि उत्सव संपेपर्यंत त्यांची पूजा करतात.
सामुदायिक ठिकाणी विस्तीर्ण पँडल (बनावट रचना) उभारले जातात आणि लोकांच्या पूजेसाठी गणेशाची मूर्ती स्थापित केली जाते. लोक गणेशाला मोदक आणि इतर मिठाई अर्पण करतात.
शेवटच्या दिवशी उत्सवाच्या मिरवणुकीत मूर्ती जवळच्या पाणवठ्यांमध्ये विसर्जनासाठी नेल्या जातात.
निष्कर्ष ( Conclusion )
ह्या पोस्ट मध्ये आपण गणेश उत्सव निबंध मराठी म्हणजेच ganesh chaturthi essay in marathi बद्दल जाणून घेतले . ganesh utsav marathi nibandh म्हणजेच ganesh utsav essay in marathi हा निबंध आपण १०० , ३०० आणि ५०० शब्दात बघितला . तुम्हाला इतर विषयांवर निबंध हवे असतील तर तुम्ही आम्हाला कंमेंट बॉक्स मध्ये कंमेंट करून सांगू शकतात . हि पोस्ट तुमच्या शाळेतील मित्रांसोबत शेयर करायला विसरू नका ….
तुम्हाला जर मराठी मध्ये Blogging In Marathi बद्दल माहिती जाणून घ्यायची असेल तर मराठी जीवन ह्या वेबसाइट ला नक्की भेट द्या.